Ο Δήμος, ο κάθε Δήμος, έχει τη δική του, μικρή ή μεγαλύτερη, ιστορία. Μέρος της είναι αποτυπωμένο στα μνημεία, ορατά ίχνη περασμένων εποχών, πολιτισμών, κοινωνικών σχηματισμών. Ενσωματωμένα με κάποιον τρόπο στο σημερινό πολεοδομικό ιστό της πόλης, τα μνημεία υφαίνουν ένα νήμα που συνδέει το παρόν με το παρελθόν. Η διαχείριση των μνημείων του Δήμου τις τελευταίες δεκαετίες δείχνει να διευρύνεται. Δεν είναι μόνο η ραγδαία επέλαση των νόμων της αγοράς που το επιβάλλει, ενδεδυμένη με το μανδύα της «αξιοποίησης» και της υπαγωγής των μνημείων στους κανόνες της τουριστικής «βιομηχανίας» και της «βιομηχανίας» του ελεύθερου χρόνου. Είναι το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον για το παρελθόν, η έξαρση της μνήμης και των ταυτοτήτων, που το προκαλεί. Η στροφή στο παρελθόν, η έκρηξη του ενδιαφέροντος για την ιστορία και τους τόπους της μνήμης, εδράζονται με τη σειρά τους σε μια σειρά κομβικών μετασχηματισμών που παρατηρούνται διεθνώς: νέα μεταναστευτικά ρεύματα που προσδίδουν αυξημένα πολυπολιτισμικά χαρακτηριστικά στους δυτικούς κοινωνικούς σχηματισμούς, μετασχηματισμοί των εθνικών κρατών μέσα και από την ανάδυση και ενδυνάμωση υπερεθνικών πολιτικών δομών (όπως λ.χ. η Ευρωπαϊκή Ένωση), επιτάχυνση των διαδικασιών της λεγόμενης «παγκοσμιοποίησης» που κάνει περισσότερο ορατές τις ανισότητες σε διεθνές επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα συντελεί στη συγκρότηση νέων συλλογικοτήτων που υπερβαίνουν τους παραδοσιακούς γεωγραφικούς περιορισμούς.
Οι σύγχρονοι Δήμοι οφείλουν στο σημερινό περιβάλλον της «παγκοσμιοποίησης» και των μεγάλων σημερινών μεταναστεύσεων πληθυσμών να «εργαλειοποιήσουν» αυτά τα μνημεία που συνδέουν το παρόν με το παρελθόν.
Τα ανωτέρω βρίσκουν εφαρμογή στον θεσμό του μουσείου.
Τα μουσεία μπορούν να αναδείξουν τη σημασία του Δήμου στον οποία βρίσκονται, αλλά και να ενδυναμώσουν τόσο τους κατοίκους, όσο και τους επισκέπτες του, αποτελώντας δείκτες της υπερηφάνειας και της μοναδικότητάς του. Σε συνεργασία με τις δημοτικές αρχές και άλλους βασικούς εταίρους συμβάλλουν στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων και αποτελεσματικών στρατηγικών δημιουργίας ταυτότητας ενός τόπου . Ένα τοπικό μουσείο αποτελεί ένα αξιόλογο τμήμα του ντόπιου πολιτιστικού προϊόντος. Ως φορείς πολιτισμού, τα τοπικά μουσεία μπορούν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη ενός τόπου.
Το σύγχρονο μουσείο οφείλει να είναι ανθρωποκεντρικό, κομμάτι του τόπου και της κοινωνίας που το περικλείει, της κοινωνίας που αναφέρεται.
Αλλά τι είναι τελικά το μουσείο;
Είναι ένα ίδρυμα στην υπηρεσία της κοινωνίας, που ερευνά, συλλέγει, συντηρεί, ερμηνεύει και εκθέτει υλική και άυλη κληρονομιά. Προσβάσιμα και χωρίς αποκλεισμούς, τα μουσεία προάγουν την ποικιλομορφία και τη βιωσιμότητα . Προσφέρουν ποικίλες εμπειρίες για εκπαίδευση, απόλαυση, προβληματισμό και ανταλλαγή γνώσεων.
Αποτελούν τους φύλακες των στοιχείων των διαφόρων πολιτισμών, ήταν και είναι οι σύγχρονοι φορείς της τέχνης και του πολιτισμού.
Το μουσείο του σήμερα έχει άμεση σχέση με τη δομή και την εξέλιξη της κοινωνίας, την οποία επηρεάζει με τρόπο άμεσο και καθοριστικό, στον πυρήνα της σύστασης του σύγχρονου σημερινού μουσείου βρίσκεται ο ίδιος ο άνθρωπος και κατ’ επέκταση η πολιτιστική του κληρονομιά. Εκεί που σε προηγούμενες εποχές προτεραιότητα τους ήταν οι συλλογές και τα αντικείμενα, τώρα είναι οι επισκέπτες, το κοινό, οι άνθρωποι. Από την πρώτη απλοϊκή μορφή που είχε ως χώρος όπου στεγάζονταν οι άνθρωποι του πνεύματος προκειμένου να οδηγηθούν στην έμπνευση, πέρασε σε χώρο συλλογής και φύλαξης αντικειμένων του υλικού πολιτισμού μείζονος σημασίας μέχρι που σήμερα τείνει να αποτελεί έναν χώρο με έντονο εκπαιδευτικό χαρακτήρα ο οποίος προσπαθεί με κάθε τρόπο να διαφυλάξει αφενός τα κατάλοιπα της πολιτισμικής κληρονομιάς του ανθρώπου αλλά πολύ περισσότερο να εκπαιδεύσει τους ίδιους τους ανθρώπους δίνοντάς του ερεθίσματα να σκέφτονται, να δρουν και να εξελίσσονται. Σαφώς το μουσείο δεν προσπαθεί να πάρει τη θέση της οικογένειας και του σχολείου στην εκπαίδευση του ανθρώπου, αλλά προσπαθεί να συμβάλει στη καλή κατανόηση των θεμάτων του πολιτισμού ο οποίος αποτελεί την ιστορία του ίδιου του ανθρώπινου είδους και της εξέλιξής του.
Παρότι στους μεγάλους και μεσαίους δήμους δείχνουν να αντιμετωπίζουν το μουσείο ως κάτι που δεν τους αφορά, ως μια άχρηστη πολυτέλεια, την ώρα που έχουν να διαχειριστούν πολύ σοβαρότερα ζητήματα, σχετιζόμενα με την ίδια την επιβίωση, οι υπεύθυνοι των Μουσείων προσπαθούν να συμπεριλάβουν όλες τις κοινωνικές οµάδες στον εκθεσιακό χώρο και να τους εξασφαλίσουν µία ψυχαγωγική εµπειρία , καθώς αυτό αποτελεί και στόχο των σύγχρονων Μουσείων παράλληλα με την συμβολή τους στην ανάπτυξη της κοινωνίας. Στην σημερινή εποχή λόγω των τεχνολογικών επιτευγμάτων συμπεριλαμβανομένης της “τεχνητής νοημοσύνης» (ΑΙ,Artificial Intelligence) το μουσείο πρέπει να παρέχει εκπαιδευτικές δυνατότητες σε ειδικά διαμορφωμένα τεχνοπάρκα , επιμορφωτικά σεμινάρια , προγράμματα εκπαίδευσης από απόσταση αλλά και δυνατότητα εκπαιδευτικής παρουσίας στο διαδίκτυο καθώς ο περιηγητής μπορεί να πλοηγηθεί σε επιλεγμένες περιοχές που παρουσιάζουν ενδιαφέρον αντλώντας ενδιαφέρουσες και χρήσιμες για τον ίδιο πληροφορίες που αφορούν μνημεία αρχιτεκτονικής, ή χώρους πολιτισμικού και ιστορικού ενδιαφέροντος.
Ενα μουσείο που αποτελεί έναν θεσμό ο οποίος προστατεύει την πολιτιστική κληρονομιά κάθε τόπου και κάθε πολιτισμού, αποτελεί προστιθέμενη αξία, στα εφόδια που έχει μια κοινωνία και ένας Δήμος να προετοιμαστεί για τις προκλήσεις του μέλλοντος. Από τη στιγμή που τα μουσεία σήμερα αποτελούν ένα από τα πιο δραστήρια κομμάτια της σύγχρονης πολιτιστικής δραστηριότητας, τα τοπικά μουσεία οφείλουν να αποτυπώνουν το σύγχρονο άνθρωπο και τις ανάγκες του, να αποτελούν σύμβολα για τον τόπο τους να συγχρωτίζουν και να κοινωνικοποιούν ανθρώπους διαφορετικής ηλικίας, κουλτούρας, θρησκείας κτλ
Η εφαρμογή συμμετοχικών πρακτικών συμβάλλουν να γνωρίσει το κοινό ένα μουσείο, να το επισκεφτεί, να κοινωνικοποιηθεί, να συναντηθεί με την ιστορία του τόπου του, να τον σεβαστεί και να τον αγαπήσει. Η συμμετοχή όλο και περισσότερων ανθρώπων στη δράση και λειτουργία ενός πολιτιστικού οργανισμού, πόσο ακόμα ενός τοπικού μουσείου που συντηρεί και προβάλλει την ιστορία του τόπου, επιτρέπουν και προτρέπουν να θεωρηθεί και να αντιμετωπιστεί ως σημείο αναφοράς για την πόλη. Ένα σημείο συνάντησης, ένα σημείο δραστηριοποίησης και συμμετοχής, έναν χώρο που θα θέλει να γνωρίσει ο κάθε επισκέπτης της πόλης.
Παρότι μια τέτοια ευθύνη βαραίνει την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις Δημοτικές Επιχειρήσεις, βασική προϋπόθεση για την επιτυχία αυτών των πρακτικών αποτελεί η συνεργασία τοπικών αρχών και δομών με το κοινό, για να μπορέσει ένα μικρό τοπικό μουσείο να ζωντανέψει και να αποτελέσει σημείο αναφοράς του Δήμου που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Ιστορίας του. Γιατί έναν τόπο τον χαρακτηρίζει η μορφολογία, η ιστορία, οι παραδόσεις αλλά και οι άνθρωποί του.
Υ.Γ., Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας αποτελεί ένα σύγχρονο περιφερειακό μουσείο που λειτουργεί από τα τέλη του 2009 σε έκταση που παραχωρήθηκε από τον Δήμο ,η απόφαση ανέγερσής του λήφθηκε το 1989 και μπορεί κάποιος να αντλήσει πληροφορίες στον κάτωθι ιστό, https://igoumenitsamuseum.gr/view_subpage/3/9/taytotita–istoria
